“HOY, kaligo na intawon, Dong, kay katamnan na og sibuyas nang agit-it sa imong liog!”

Kon makadungog ka nga sultihan og ingon niana sa inahan ang iyang anak, lagmit makasabot dayon ka nga labihay nang bulingita sa bata. Aw, kon hunahunaon dili man gyod tingali mahitabo nga bisan unsa pa kabaga ang agit-it mahimo na kining tamnan og sibuyas. Sihag nga nanghinobra ra ang maong pagka sulti. Apan ang ingon niini nga pagpahinobra (exaggeration sa Iningles) nga pasumbingay (figure of speech) sagad nga gamiton sa nga panultihon o pagsulat aron paghatag og kabug-aton (emphasis) sa buot ihulagway o ipasabot.

Talamdagan
Intercalate - uswà
Quotient - lapà
Pleiades - amupulo
Schedule - aguhon
Dates - tu.igan

Pamuhonan
Stock Market - gahintip.ig
stocks - tip.ig
Supply&Demand - kinahagas
dividend (share) - hilas
upward trend (bull) - ilogunay
basing (flat base) - tulganay
downward trend (bear) - paulihay
cryptocurrency - agapi
value - nahut

Inihap
product (multiplication) - abót
multiplicand - tigpilô
fraction - sipák
addend - tingbonon
subtrahend - tigkuhà
divide - bahin
dividend (result of division) - binahin

Kinuha gikan sa/ni;
- Alejandro Kahigay
- Edgar S. Godin
- Jes Velarmino Tirol
- University of Bohol
- University of Cebu
- USJR College of Commerce

[A]duna; [A]ni.a; [A]naa

[Su]sama

[Ma]mahimo

[ka]nimo, [ka]namo, [ka]nako, [ka]nato, [ka]nila

Inyo[ha]
Ato[a]
Ako[a]
Ila[ha]
Kini[a]

[Ni]ini
[Ni]ana

Na lang:
Kana [na lang] ang nabilin.
Ma.o [na lang] ba ni ang inyong panan.aw dinhi [ka]nako?

Diay:
Nangadto [diay] mo?
Tagpila [diay] na?
Mahimo [diay] na?
Dili man [diay] na mahimo.

Ba, ang ba gamiton ra sa linigdong nga mga pangutana:
[A]duna [ba] moy kulgit?
Mao [ba] ni?
Tinuod jud [ba] kaha na?
Nibalik na [ba] ang dagitab?

Usa kini sa mga tima.ilhan nga ang usa ka pungan kay pangihap ug panginob. Kun itandi sa pinulongang Ininglis, maamgid jud kini sa count noun ug mass noun. Pananglitan sa pungan nga pangihap sama sa isda, sako, sapi, smartphone, dagitabyan, pungko.anan, ug dahon. Mga pananglitan sa pungan nga paningob sama sa hangin, tubig, humay, tambag, bas, balhibo, anapog, asin, bitsin, asukar, kalipayon, kasuko, gubat, kaisog, tingog, dagitab, ug ubp.

Kara.an nga pulong gikan sa Binisayang Cuyonon.

Tanggiki - password, countersign, secret word, sinyas

Kini nga pulong gigamit sa Palawan kun Cuyonon sauna ug nagamit panahon sa Ikaduhang Gubat sa Kalibutan. Duna pay daghang kinara.an nga Binisaya ang wa pa maatngi ug natala dinhi sa atoang balayan nga binisaya.com.

"Isulti ang tanggiki aron makasud ka."
"Alpha-Charlie ang atong tanggiki.on."
"Asawang galalis sa iyahang Bana: Gailis ka og tanggiki sa imohang Facebook account sa? Dili ko kasod!"

The United States Presidents and its Government, book. Hinubad sa Binisaya kun Sinugbuanon.
Lunid sa "Mga Lider sa Tinipong Bansa ug ang Kagamhanan ni ini." nga gihubad sa Binisaya sa usa ka Vietnamese nga si Nam Nguyen. Kini, sa Binisaya nakasuwat aron sayon na ang pag basa ini ug dili na mag libog og sabot sa ininglis.

https://books.google.com.ph/books?id=_aVUDwAAQBAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false

Duna[pungway] - matang sa butang nga na.a, apan dili makit.an sa mata.
Pananglitan;

• "Dunay paglaom."
• "Duna ka bay mga pangutana bahin ni.ining panalugdo sa atoang pinulongan karon?"
• "Duna pa baya kay utang nako diri, unya mangutang na sad ka?"
• "Sunod nga pitlaw sa Dumason na.ay pagbansaybansay sa culinary arts alang sa katong dunay kaikag nga magluto."

Pagabantayi nga dili magamit ug sayop ang pulong nga ni.a kabahin ni.ini.
 

Kining duha ka pulong amgid ra ni sila, apan lahi ang matang sa panggamit niini. Pananglitan;

Gumikan sa mga mantutudlo ug tinun.an sa UV, UC, USJR, CTU, ug ACT;

Sa katong adunay kaikag nga mo basa og mga lunid isip sinuwatan kini sa binisayang pinulongan, makita lang kini ninyo sa sigpukot nga balayang Google Books.

https://books.google.com.ph/books?id=RRxSDwAAQBAJ

Lunsay nga katitikan sa panulatang binisaya aduna sa balayang press.up.edu.ph

https://press.up.edu.ph/project/sa-atong-dila-introduction-to-visayan-literature/

Kini nga lunid, lunsay nga binisaya alang sa mga langyaw nga adunay kaikag nga mo kat.on sa pinulongang binisaya

https://books.google.com.ph/books?id=K4hcDQAAQBAJ